Agat – historia

Epoka kamienna – Znaleziono wiele ozdób z tamtej epoki. Najstarsze znalezione agaty są w kurhanach na Uralu, gdzie wiele wyrobów z agatów które były odznakami władzy.

3500 p.n.e. – pieczęcie wyrabiane z wydobywanego w Egipcie agatu.

cylinder z agatu

fot: Nic McPhee Licencja: Creative Commons


Agatowy cylinder  oraz jego odcisk


1300 p.n.e.- Podgrzewanie agatów dla zmiany barwy. Modyfikowane kamienie znaleziono w grobowcu Tutanchamona.

XII p.n.e. – Bibilijne zalecenie użycia agatu do ozdoby napierśnika dla kapłana: Uczynisz też pektorał do zasięgania wyroczni; (…) Umieścisz na nim cztery rzędy drogich kamieni; (..) w trzecim rzędzie opal, agat i ametyst.
Księga Wyjścia 28, 15, Księga Wyjścia 39, 12 III p.n.e. – Wzmiankę o agatach znajdujemy u Theophrasta (372-287 p.n.e.), ucznia Arystotelesa w poemacie Peri Lithon „O kamieniach”.

 

talerz z agatu

Tazza Farnese

 

77 r. – Pliniusz Starszy (23-79) zamieścił w swojej Historii Naturalia opis 9 rodzajów agatów. Opisał, że z godnie z wierzeniami – służą one jako amulety i środki medyczne np. przeciwko ukąszeniom skorpionów.

300 r. – Epifaniusz z Salaminy (ok. 315-403) wymienia agaty w swoim dziele Peri ton dodeka lithon (O dwunastu drogocennych kamieniach szaty Aarona). Jest to apologetyczna interpretacja znaczenia kamieni szlachetnych oraz wykład o ich zastosowaniu w medycynie.

 

kamea z agatu
fot: Babelon 238 Licencja: Creative Commons Attribution 2.5 Generic

Kamea z 130 roku naszej ery

 

X w. – Wykonano agatowy kielich Św. Wojciecha należący do najwspanialszych przedmiotów sztuki zdobniczej w Polsce. Czaszę kielicha stanowi naczynie z jednego kawałka agatu brunatno-czerwonego wpadającego miejscami w odcień ciemnobursztynowy, poprzecinanego warstwami mlecznobiałymi, miejscami przeźroczystymi i opalizującymi. Warstwy te układają się w nieregularne plamy, które ożywiają powierzchnię ścianek.

Według tradycji spisanej w XVII w. kielich używany przez Świętego Wojciecha przekazany opactwu w Trzemesznie przez Bolesława Chrobrego w 1008 r. Agatowy kubek został prawdopodobnie ofiarowany księciu polskiemu przez Ottona III w czasie zjazdu w Gnieźnie w 1000 r. Według innej hipotezy trafił do Polski po 1025, jako dar królowej Rychezy. W kościele kanoników regularnych w Trzemesznie był przechowywany do 1941 lub 1942 r., wywieziony do Niemiec przez hitlerowskie władze okupacyjne, odzyskany przez władze polskie w 1946; w 1958 r. zwrócony Kościołowi. Obecnie przechowywany w Muzeum Archidiecezjalnym w Gnieźnie.
Poszczególne części kielicha powstały w różnym czasie. Agatowa czasza pochodzi z Bizancjum z X wieku. Stopa i nodus z około 1180.

agatowy kielich

fot: Piotrus Licencja: GNU Free Documentation License

Agatowy kielich Św. Wojciecha


1534 r. – Stefan Falimierz, znany polski przyrodnik, w swoim zielniku wydanym w Krakowie powiada „…achates. Tego kamienia jest rodzajów wiele […] indyjski agatek rzeczy jadowite odpędza”.

1595 r. – William Shakespeare napisał w „Romeo i Juli”
” Snadź się królowa Mab widziała z tobą;
Ta, co to babi wieszczkom i w postaci
Kobietki, mało co większej niż agat
Na wskazującym palcu aldermana”

1548 r. – Odkrycie złóż agatów w okolicach Idar Oberstein w Palatynacie w Niemczech. Rozwinął się tam później centralny ośrodek obróbki agatów. W późniejszych wiekach procowano na surowcu z brazylijskiej prowincji Rio Grande.
agatowa filiżankafot. shakko licencja: Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
Filiżanka z agatu zdobiona złotem i emalią. 1588 r.

 

1630 r. – Wzmianka w poemacie „The Waterspout” autorstwa Taylora.
” These, these are they, if we consider well,
That saphirs and the diamonds doe excell,
The pearle, the emerauld, and the turkesse bleu,
The sanguine corrall, amber’s golden hiew,
The christall, jacinth, achate, ruby red.”

XVII w. – Wykonano sekretarzyk wysadzany agatami dla króla Jana III Sobieskiego,  który znajduje się w zbiorach muzeum w Wilanowie.

XIX w. – W języku polskim zaczęto używać nazwy „agat”. Wcześniej mówiono „agatek”. Imię „Agata” pochodzi od nazwy kamienia.

1902 r. – Brazylijski agatowa geoda z ametystowymi szczotkami, o wadze 35 ton została pokazana na Wystawie Duseldorfskiej

Agat

Post Author: admin